Karaman'da Bir Tarih İşte Böyle Yıkılmış
Karaman'da erken Hristiyanlık dönemi yapılarının yer aldığı tarihi Hitit'lere kadar dayanan Binbir Kilise olarak adlandırılan tarihi merkezdeki kilis...
Karaman'da erken Hristiyanlık dönemi yapılarının yer aldığı tarihi Hitit'lere kadar dayanan Binbir Kilise olarak adlandırılan tarihi merkezdeki kilise, manastır ve mezarlar nasıl yıkıldı? Tarihi önemi büyük merkez nasıl tahrip edildi? Detaylar haberimizde...
Sönmüş volkanik dağ olan Karadağ'ın eteklerinde bulunan ören yerlerindeki dini ve askeri yapıların Anadolu kültürü bakımından son derece önemli bir yere sahip. Bazı yerleşim alanların erken Hristiyanlık döneminden de önye Hititlere kadar dayandığı yapılan araştırmalarda tespit edildi.
Yüzyıllardır birçok medeniyete ev sahipliği yapan Karadağ’ın Binbir Kilise yapıları, dönemin piskoposluk merkeziydi fakat günümüzde yıkıntı halinde bulunuyor. Çok sayıda kilise ve manastırı içinde barındıran bölge, bazı kaynaklarda Barata Antik Kenti olarak geçse de, antik dönemdeki adı henüz bilinmiyor. Binbir Kilise, Avrupa’dan Kudüs’e giden Hristiyan hacıların uğrayarak buradaki azizleri ziyaret ettiği bir yer ve geç antik dönemin en önemli üç merkezi arasında gösteriliyor.
Binbir Kilise adıyla bilinen yapıların bulunduğu bölge turizme kazandırılması için yıllardır çeşitli çalışmalar yapılıyor. Peki Binbir Kilise nasıl yıkıldı? Yapılan araştırmalar neticesinde bölgenin çeşitli dönemlerde birçok kez yıkıma tahribata uğradığı öğrenildi.
ARAP İSTİLASINA UĞRAMIŞ
Binbir Kilise'nin tahribatına ilişkin en eski bulgular Bizans ile Arap ordularının mücadelesine dayanıyor. Karaman 700 ve 900 yılları arasında Arap ordularının istilasına uğramış ve Araplar tarafından kısa süreli olarak işgal edilmiştir. Karaman Selçuklular dönemine kadar Bizans'ın elinde kalmıştır.
Bu dönemde Arap orduları Bizans'a ait önemli ve dini yapılara karşı tahribatlarda bulunmuştur. Binbir kilise Arap istilasında harap olduktan sonra 900 yıllarında tekrar inşa edilmiştir.
Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Tarih Bölümü Erken Hristiyan Ve Bizans Sanatları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Yrd. Doç. İlker Mete Mimiroğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamalarda; "Bölgedeki Madenşehri, Üçkuyu ve Değle ören yerleri, 4 ve 9. yüzyıllar arasında yapılmış onlarca kilise, manastır ve mezarlar ile inanç turizmi açısından çok zengin kültürel mirası barındırıyor" dedi.
Dönemin piskoposluk merkezi olan Binbir Kilise yapılarının günümüzde yıkıntı halinde olduğunu vurgulayan Mimiroğlu,"Binbir Kilise hakkında her geçen gün yeni bilgilere ulaşılmaktadır. En eski bilgiler 19. yüzyıl ortasında Laborde'nin çizdiği gravürleriydi.
Bunlarda birçok yapının sağlam olduğu görülüyor. Bilim insanlarınca, neden bu kadar tahribat olduğu yönünde tartışmalar yürütülüyordu. Binbir Kilise'nin 1880'd çekilmiş fotoğrafları elimize geçti. İngiltere'deki bu fotoğraflara göre yapılar, sağlam. Fakat 1905 tarihli fotoğraflarda birçok yapının yıkılmış olduğu belirleniyor'' diye konuştu.
1900’lü Yılların Başındaki Depremle Yıkılmış
Mimiroğlu: “En eski bilgiler 19. yüzyıl ortasında Laborde’nin çizdiği gravürleriydi. Bunlarda birçok yapının sağlam olduğu görülüyor. Bilim insanlarınca, neden bu kadar tahribat olduğu yönünde tartışmalar yürütülüyordu. Binbir Kilise’nin 1880’de çekilmiş fotoğrafları elimize geçti. İngiltere’deki bu fotoğraflara göre yapılar, sağlam. Fakat 1905 tarihli fotoğraflarda birçok yapının yıkılmış olduğu belirleniyor. Binbir Kilise’deki yapılar, 1880 ile 1905 yılları arasındaki depremde büyük oranda yıkılmış. İnsan eliyle zarar görme durumu yok, doğa olaylarının etkisi ile binalar yıkılmış. Arşiv çalışmalarında yeni gelişmelere rastlıyoruz.”
KAZMA KÜREKLE KİLİSE YIKTIK
Bu gün ancak 2 kadar hane halkının yaşadığı eski Üçkuyu köyü ve Değle Ören Yerinin bulunduğu alanda yaşayan köyün en yaşlısı İbrahim Karalı, 1999 yılında Keşifler Atlası adlı bir belgesel programına yaptığı açıklamada Değle Ören yerine verilen tahribattan böyle bahsetmiş:
Dedelerimiz bundan 160 sene önce Silifke'den buraya aşiret olarak gelmişler. 160 senedir biz bu kilisenin yıkıntının içinde oturuyoruz. 160 senedir devletimiz bize yasak demedi. Hayvanlarla, develerle arabalarla bu kiliselerden cami taşları çekildi. Başka ilçelere. Karaman'a, Çumra'ya, Konya'ya taşlar götürüldü. Yasak demediler. Yıkılmayacak, beklenecek turist gelecek, buralar kıymetlenecek demediler.
Alabilen taşları götürdü, kimi yıktı hatta büyüklerimiz bizi buradan süreceklermiş söylentisine karşın bize buraları yıkın dedi. Biz ellermizde kazma kürekle, manivelayla kilise yıkmaya gittik. Şimdi ev yapmak yasak, kazı yapmak yasak, taş götürmek yasak. Bunları 160 sene evvel deselerdi. Buralar bu kadar yıkılmazdı. Buradaki yapılar daha bütün halde kalırdı. Kimse yıkmazdı. Şimdi 160 senedir biz buranın bekçiliğini yaparken, 1989 yılından bu yana hicar uygulamaya başladılar. Ev yapamıyoruz, eve bakım yapamıyoruz ama hicar veriyoruz" dedi.
Haber: Emirhan Sezen
Fotoğraf: Anadolu Ajansı, Keşifler Atlası - 1999
01 Eki 2022 - 12:30 Karaman- Kültür & Sanat
Son bir ayda karamandan.com sitesinde 1.139.632 gösterim gerçekleşti.
Yorum yazarak Karamandan.com Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Karamandan.com hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Karamandan.com editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Karamandan.com değil haberi geçen ajanstır.
Şimdi oturum açın, her yorumda isim ve e.posta yazma zahmetinden kurtulun. Oturum açmak için bir hesabınız yoksa, oluşturmak için buraya tıklayın.
Yorum yazarak Karamandan.com Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Karamandan.com hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Karamandan.com editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Karamandan.com değil haberi geçen ajanstır.