Gıda Atığı, Geri Dönüşüm İş Fikri

Zincir marketlerde son kullanım tarihine yakın olan gıdalar çöpe atılıyor. Avrupa’da bununla ilgili sosyal deney yapılmış. İki genç hiç para harcamadan üç ay marketlerin çöpe attıklarıyla beslenmişler. Sanki zenginlermiş gibi pahalı çikolata ve yiyeceklerle doğum günü partisi düzenlemişler. Komşularına cömertçe topladıklarından hediye etmişler. Ve üç ay sonunda bir depo dolusu yiyecekleri hâlâ varmış.

Yine Avrupa’da son kullanma tarihi geçtiği ya da yaklaştığı için satamadıkları ancak tüketim açısından sağlıklı ürünlerin satıldığı marketler açılmaya başlanmış. Süpermarketlerin gıda fazlası ürünlerini; mağazalarda halka en uygun fiyata hatta değerinin altında satarak, ihtiyacı olan insanların kolay bir şekilde ulaşması sağlanmış. ‘’girişimcilik fikri’’ adı altında hem iş edinmişler hem de israfın önüne geçmişler.

Avrupa ülkelerinde bozulacak gıda ürünlerinde, son tüketim tarihi yaklaşan malların fiyatlarına, satışı yapılan markette sadece o ürünler için fiyat indirimi uygulanıyor. Gerekli standartları taşımayan gıdalara ya da tüketim tarihi yaklaştığı için, reyon açıp indirimli satılıyor. Böylece gıda ürünleri çöpe atılmak yerine ucuz fiyatla almak isteyene ulaşmış oluyor. Market müşterisi tüketiciler o ürünü daha ucuza alabiliyor. Üreticiler de çöpe gidecek ürünlerinden para kazanıyor.

Bizde ne oluyor? Ucuz fiyatla dar gelirliye ulaştırmak yerine çöpe atılıyor.

Biz Müslüman ülkesiyiz. Neden bu israfın önüne geçilmez de zincir market ürünlerinin son kullanma tarihlerine yakın olan gıdalar çöpe atılır? Oysa ki gıdacılar bilirler bir ürüne ömür biçilirken aslında o süre azami bir süredir. (TETT) Bazılarına laboratuvar tahlili yapılarak bazılarının tat koku ve görünüşlerine bakılarak herhangi bir sorun tespit edilmediği takdirde tüketimine pekala izin verilebilir.

Türkiye de ‘’Fazla Gıda’’ kazan -kazan sistemi ile sürdürülebilir teknolojik bir girişim modeli var. Üreticilerin satamadıkları gıdaları değerlendirilmesini sağlayan bir platform. Çok hızlı büyüdü. Oteller restoranlar yemekhaneler market zincirleri ve gıda üreticileri bu uygulamayı kullanarak gıdalarını yeniden değerlendirmenin yollarını bulabiliyor ve çeşitli teşviklerden yararlanabiliyor. Gıda firmalarının satılamayan gıdalarının satılmasına yardım ediyor. Sivil toplum kuruluşlarına kaliteli gıda bağışı yapılıyor. Ya da hayvan yemi, gübre olarak değerlendiriliyor. Atıkları ekonomiye çevreye topluma kazandırılıyor. Bu girişim Karaman’da da yapılsa Karaman gıda şehri olduğundan çok uygun olur. Gıda fabrikaları ya da gıda stoklayan tedarikçi firmalar, bayiler depolarında yer açmak için son kullanma tarihlerine yakın olanları çöpe atıyorlar. Hatırladığım üç yıl önce bir palet Algida dondurma Karaman Organize çöplüğüne atıldı. Soğuk hava depolarında çürümeye yakın elmalar da çöpe atılıyor. Pekala elma sirkesi yapılabilir. Geri dönüşüm ekonomisi oluşturulabilir.

Kalite açısından herhangi bir sorun olmayan meyve ve sebzelerden ev yapımı reçeller üretilebilir. Tarlada kalmış ürünler, meyve ve yemiş ağaçlarından toplanmadığı halde çürüyüp gidecek meyveler mal sahibi izin verirse toplanıp değerlendirilebilir.

2. El alıveriş: Ekonomideki pahalılık ve ihtiyaçlarımız, toplumsal alışkanlıklarımızı taleplerimizi de değiştirdi. Sosyal medyada 2. El eşya satan gruplarla, takasla al ver değiştir grupları açıldı. Bundan başka bir de dolap uygulaması var. Alıcı ile satıcı arasında köprü kuran bir uygulama. Kıyafet, çanta, aksesuar, oyuncak, bebek çocuk hamile, mobilya beyaz eşya mutfak eşyası gibi ikinci el ürünlerin satışı yapılıyor. Satıcının kullanmadığı ürünleri elden çıkarması, fuzuli para harcanmasına engel olunuyor çok hareketli aktif bir uygulama.

Yine bu amaçtan yola çıkılarak Karaman’da yeni bir iş fikri olarak 2. El kıyafet satan dükkânlar açıldı. Ayrıca Çarşamba Pazarında da girişimci bir kadın 2. El kıyafet satışı yapıyor.

Atıklar geri dönüşüm, çevre ve atıkların değerlendirilmesi konusunda pek çok yazılar yazdım. Bunlardan en önemlisi; Sebze meyve kurutma, elma sirkesi üretimi; Yerel ürünlerin ticarileştirilmesi, kadınlara ev ekonomisine destek sağlanması fazla üretimin üreticinin elinde kalan ürünün değerlendirilmesi ve sıfır atık sağlanması için de son kalan atıkların da kompost gübreye dönüştürülmesi. Bu fikir pek çok üretici kadının gerçekleşmesini istediği hayalidir.

Çöpe atılan gıdalarla ilgili olarak, ‘’Bir kaşık yemekle bir bebek doyar.’’ Bu da benim bulduğum slogan cümle.

‘’Tavsiye Edilen Tüketim Tarihi (TETT) ; uygun şekilde muhafaza edildiğinde, gıdanın kendine has özelliklerini koruduğu süreyi gösteren tarihi ifade etmektedir. Bu tarih, son tüketim tarihinden farklı olarak gıdanın; tazelik, tat, aroma gibi duyusal özelliklerine dayanarak belirlenmektedir.

Son kullanma tarihi; bir ürünün sağlıklı ve kaliteli bir şekilde en son kullanılabileceği tarihtir. ‘’

Nurten Kılıç