Karagöz Mehmet Efendi Camii

Zaviye/Zaviye Mahalle/Karagöz Mehmet Efendi Camii

Zaviye Mahalle Camii, Karagöz lakabı ile bilinen kişilerin burada imamlık yapmasına binaen halk arasında bu isimle de söylenmiştir.

Bir belgede, Karagöz Mescidi olarak da geçmiştir . Şu halde başlangıçta mescitken sonradan cami hâline getirilmiştir. XVIII. yüzyıl belgelerinde mahallede bulunan Ahmet Halife Zaviyesi sebebiyle caminin bulunduğu mahalle, Zaviye ismiyle anılmıştır . Günümüzde bu mahalle Çeltek olarak isimlendirilmektedir. 

Banisi ve Yapım Tarihi

Zaviye Mahalle Camii, banisinin adıyla anılmadığına bakılırsa bulunduğu mahallenin hayırseverleri tarafından yaptırılmıştır. 

Caminin inşa tarihini aydınlatacak kitabe veya vakfiyeye şimdilik ulaşılamamıştır. 1110/1699 tarihli ilk atama kaydından  yola çıkarak caminin, en geç XVII. yüzyılın ikinci yarısında yaptırıldığı düşünülebilir.

Mimari Yapısı-Müştemilatı ve Onarımları

Zaviye Mahallesi/Karagöz Camii ile ilgili Karaman Valisi tarafından 1169/1755-1756’da Karaman Kadısı’na gönderilen bir buyruldudan caminin bir süredir atıl bir durumda olduğu ve başka amaçlar için kullanıldığı anlaşılmaktadır . Bu durumda XVIII. yüzyıl ortalarında mabet haraptı ve amacı dışında kullanılıyordu.

Zaviye Mahalle Camii, geçirdiği birçok onarım sayesinde yakın döneme kadar ayakta kalabilmiştir. Kare bir plan üzerine taş ve kerpiç malzemeden inşa edilen yapının üst örtüsü toprak damken sonradan tuğla çatı örülmüştür. Tek şerefeli taştan minareye sahip mabette, Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından 04 Eylül 2012’de restorasyon çalışmaları başlatılmıştır .

Vakfiyesi ve Vakıfları

Zaviye Mahalle Camii’nin vakfiyesi hakkında herhangi bir bilgiye şimdilik ulaşılamamıştır. Ancak caminin vakıf menkul ve gayrimenkullerinin olduğu bilinmektedir. Muharrem 1193/Ocak-Şubat 1779 tarihinde Eskiciler Çarşısı’nda Köylü dükkânı olarak bilinen bir adet dükkân vakıfları arasında bulunuyordu. Ayrıca vakfın beş kişide 62,5 kuruş, 15 kişide ise 126 kuruş olmak üzere toplam 188,5 kuruş parası mevcuttu . Bu durum, vakfın gelirlerinin çok olduğuna işaret etmektedir.

Görevlileri

Zaviye Mahalle Camii’nde görev alan kişilere ait bir kısım bilgilere belgelerden ulaşılabilmektedir. Cemaziyelevvel 1110/Kasım-Aralık 1698 tarihinde günlük üç akçe ücretle imam olan Abdüssettar’ın beratı Kadı Mehmet Efendi’nin arzı üzerine yenilenmiştir. Aynı tarihte Musa Halife camiye müezzin olarak atanmıştır . Recep 1119/Eylül-Ekim 1707 tarihinde imamlık yapan Abdülgani’nin beratı kaybolmuş, yaptığı müracaat sonrası yenilenmiştir .

Zaviye Mahalle Camii’ne mütevelli ataması da yapılmıştır. Caminin mütevellisi bulunmadığı için ücret almamak koşuluyla Hüseyin Mehmet, Rebiyülevvel 1198/Ocak-Şubat 1784 tarihinde mütevelli olarak atanmıştır.