Sayfa dostları sıkılmazsanız Kasım 2020 tarihinde Orta Toros Dağları zirvelerinde alan çalışması yaparken deklanşöre bastığım fotoğraflarımın içinde sizleri gezdirmek isterim.
Bu gezimde Karamanoğulları coğrafyasında yer alan mezarları araştırdım. Sadece yaz aylarında gelinebilen yerlerde yaylacıların mezarları bunlar. İçlerinde o kadar uzun mezarlar gördüm ki; acaba tek kişi mi? Yoksa aile mezarı mı düşündüm.
Bu arada yöre halkı tarafından mezar diye nitelendirilen yerlerdeki mezar taşlarına bakıldığında Konargöçer Yörük kültüründe otlak sınırı olduğu ortaya çıktı. Çünkü bu taşların yanında başka bir taş yok. Bölgelerin drone çekimlerinde bunları görebiliyoruz.
Bu sınırlardan şimdiye kadar on sekiz yerde tespit edebildim. Genelde bu taşlar yaklaşık iki metreye yakın yükseklikte, yassı şekilde yontulmuş. Yörük çadırlarının kurulduğu yerlerden uzak yerlere dikiliyor. Yol güzergâhına yakın yerler bunlar.
Kaynaklara geçmiş Anadolu Yörüklerine bakıldığında karşımıza karmaşık gibi bir tablo çıksa da yaşantıları bu tabloya uyuyor.
Yörükȃn ne demek?
Yörükȃn tabiri; Yörük ve “–ȃn” ekinden oluşmaktadır. Yörük, Türkçe bir addır. “-ȃn” eki ise Farsça’dır. Farsça “-ȃn” ekinin Türkçe karşılığı “-lar/ -ler”dir.
Yörükȃn; Yörükler demektir.
Günümüzde kullandığımız Yörükȃn, Türkȃn, Müslümȃn; Yörükler, Türkler, Müslümler demektir. Hatta Müslümȃnlar derken, iki kez çoğul yaparız; hem Farsça –ȃn eki hem de Türkçe –lar ekiyle…
Yörükȃn adına, Osmanlı kayıtlarında rastlanmaktadır. Osmanlı kayıtlarında “Yörükȃn taifesi”, “Yörükȃn cemaatı” gibi tabirler kullanılmaktadır.
Yörükȃn adı, günümüzde Makedonya Cumhuriyeti’nin Kızılalma-Karaman Yörüklüğü’nde yaşayan Yörükler arasında hala yaşamaktadır. Yörükler, Yörükȃn adını, hem “Yörükler” hem de “Yörükler’in yaşadığı yer” anlamında kullanılır. (Orhun’dan Tuna’ya Türkler – İzzet İbrahimsoylu)
Yörük Çeşitleri:
a) Anadolu Yörükleri
b) Anasıl Yörükleri
c) Etrakiyeli Yörükleri
d) Göçebe Yörükleri
e) Haymenişin Yörükleri
f) Konargöçer Yörükler taifesi
g) Konar ve göçer, göçebe Yörükler taifesi
h) Perakende Yörükler: Asıl oba ve iskân yerini terk ederek, başka bölgeye giden aile veya küçük topluluk.
ı) Rumeli Yörükleri: Balkanlara iskân edilen Yörük Obaları
i) Yerli Yörük: 18. yüzyıldan önce iskân edilen ve göçebeliği bırakarak çiftçilik yapan Yörükler
j-) Yörükler taifesi: Yörük sınıfını meydana getiren insanlar.
k) Yaylak Yörükleri (yaylakcılık): Nisan - Ekim aylarında yüksek rakımlı dağlarda, çadırda kalarak, buradaki yaylaklarda; koyun, keçi otlatan Yörükler.
Selçukluların organize ettiği büyük göçlerle Anadolu’ya gelen ve göçebe hayvancılığa elverişli bölgelere yerleştirilen Yörükler; yeni doğan bebeğe ad verilmesi gibi bu yeni yaylak ve kışlaklarına, hatta devletçe yeniden oluşturulan obalarına yeni ad vermişlerdir.
Devlet karışıklık olmasın, her grup bir özelliğine göre bilinsin diye Türk göçebelerini; şive, görünüş, yaşantı, gelenek hatta koyunu, keçisi, kilimi ve çadırındaki farklılığa göre Avşar, Türkmen diye ayırmış, bu ikisine tam benzemeyen obalara da Yörük adını vermiştir.
Yeni bir ad verme nedeni; tarihle bağını keserek, onlara devlet kurma, başkaldırma çağrışımı yaptıracak, geçmişten bir iz taşımaması amaçlanmıştır.
Türk tarihi incelenirse, Türk devletlerinin; zayıflama ve yıkılma nedenlerinin başında, Türk boylarının iktidarı ele geçirme mücadeleleri gelir.
Türk Devletlerinin çoğunluğunu, yine Türk devlet ve boyları yıkmıştır.
Yörükler Anadolu’da resmi kayıtlara kendi öz adlarıyla; Kanglı, Karaevli, Yabır, Yazır veya Karluk, Onok, Türkeş, Honamlı, Horzum, Tekeli olarak geçselerdi ve topluca aynı bölgeye yerleştirilmiş olsalardı Türk Devlet geleneğine göre; yönetimi ele geçirme mücadelesinde adlarını duyururlardı.
Şerafettin Güç
Karamanoğulları Tarihi Araştırmacısı – Eğitimci Yazar
İlgilisine Bazı Kaynaklar
• www.biroybil.com
• www.yorukler.com
• www.turan.org
• www.ozturkler.com
• www.yorukturk.com
• www.turkdirlik.htm
• TRT Belgesel: Özütürk, Bozkırın Düşü, Son Göç, Kırk Pencere, Damgaların Göçü, Karlı Dağlardaki Sır. (2010,2011)
• Torosların Son Yörükleri. M.N.Hız. Albüm-2010
• Sarıkeçililer. Atlas Dergisi Belgeseli.
• Antalya Kumluca: Yörük Çadırı ve Müzesi
• www.yorukobaları. com: yoruk ocagi.com: yorukler.com
• YouTube: Skythen Das Türk Volk: Sakha Repuplik: Altai Kai: Tanrı Dağları: Altay Dağları: Yenisey: Turan: Türkler: Uygurlar:Türk Piramitleri: Taştaki Türkler: Yörükler: Honamlılar.
• Pr Ahmet Taşağıl: Türklerle ilgili araştırma, belgesel ve konuşmalar: YouTube.
Yorum yazarak Karamandan.com Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Karamandan.com hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Karamandan.com editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Karamandan.com değil haberi geçen ajanstır.
Şimdi oturum açın, her yorumda isim ve e.posta yazma zahmetinden kurtulun. Oturum açmak için bir hesabınız yoksa, oluşturmak için buraya tıklayın.
Yorum yazarak Karamandan.com Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Karamandan.com hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Karamandan.com editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Karamandan.com değil haberi geçen ajanstır.