1894'de Bir Miras Taksimi

Belgenin aslının transkripsiyonundan da rahatça anlaşılacağı gibi tahrirat, Navahi nahiyesine bağlı Gargara köyünde geçiyor.

O zamanlar Taşeli yöresinde Ermenek’ten ayrı adı Navahi olan bir kaza vardır, daha sonraları nahiye en son olarak da bucak olarak adlandırılan navahinin merkezi bugünkü Tepebaşı köyüdür. Yani Osmanlı zamanında da bugünkü Başyayla ve Sarıveliler gibi Ermenek bölgesinde iki ilçe merkezi bulunuyordu.

1894 yılında bir kişi ölünce geride kalan yakınları müteveffanın terekesini kanuna uygun olarak bölüşüyorlar ve aşağıdaki belgede de görüldüğü gibi olaya nahiye müdürü resmi mühür ve kaşesini vuruyor.

Tahrirat tamamen (aydınlık İslami yasaya göre) yapılıyor ve gördüğünüz gibi kuruş, para ve daha aşağısına kadar tüm küsuratlarla eşit şekilde taksim ediliyor. Burada dikkat çeken bir husus da dul kalan eşin mihr-i müecceli ile tahrirat, kayıt ve pul paraları önce toplamdan düşülüyor. Sonra kalan kısım taksim ediliyor.

“Nevahi nahiyesi kuralarından (köylerinden) Gargara karyesinde sakin iken bundan akdem vefat eden Molla Mehmet b. Ömer’in veraseti zevce-i menküha-i metrukesi Fadime binti (kızı) Hüseyin ile sulbiye-i sağire (kendisinden olma) kızları Zeynep ve Fatma ve Rukiye ve li-ebeveyn (ana baba bir) er karındaşı Osman Efendi ve kız karındaşı Ayşe’ye münhasıra olduğu lede’ş-şer’i’l-enver (aydınlık İslami yasaya göre) zahir ve sabit olduktan sonra sığar-i mezburelerin emmileri (küçük kızların amcası) Osman Efendi vasî tayin kılınub marifet-i vasî ve marifet-i şer’ile tahrir olunan tereke-i müteveffa-yı mezbur (ölen kişinin miras) defteridir ki ber vech-i âti (aşağıdaki şekilde) zikr ve beyan olunur:

Tahriran fi’l-yevmi’l-hamisi aşera min şehr-i Rebii’l-ahir sene isneyn aşera selase mie ve elf”

(Yazıldığı tarih: 16 Ekim 1894)

Mülk menzil 200 kuruş

Bağçe-1 elli kuruş

Cüz’i bağ 50 kuruş

Amelmande öküz-1 elli kuruş

Nısf-i merkeb 40 kuruş

Pekmez batman-3 on beş kuruş

Zahire kile-2 35 kuruş

… darı kile-3 35 kuruş

Hurda yatak 10 kuruş

Hurda çul-1 10 kuruş

Penbe kıyye-5, 20 kuruş

Hurda çuval-1 0n kuruş

Hurda heybe 2 kuruş

Sahan-1 beş kuruş

İbrik-1 beş kuruş

Tas-1 beş kuruş

Tava-1 beş kuruş

Tencere-1 beş kuruş

Soğan kıyye 5, bir kuruş

Saman yük 5, on beş kuruş

İskelit 1,balta 1, orak 2, küp

ve çömlek 7 kuruş

Hırdavat-i menzil 10 kuruş

Yekûnü’t-tereke (mirasın tamamı) 580 kuruş

Minha el-ihracat (çıkarılanlar)

Mihr-i zevce-i mezbure Fadime 101 kuruş

Resm-i âdi (vergi) maddi 11.5 kuruş

Kaydiye 1.5, pul 1 kuruş

Yekûnü’l-ihracat (çıkarılanların tamamı) 115 kuruş 

Sahha el-baki 465 kuruş li’t-taksimi beyne’l-verese (varislere dağıtılan)

Zevce-i mezbure 58 kuruş

Bint el-mezbure Zeynep 103. 4 kuruş

Bint el-mezbure Fatma 103. 4 kuruş

Bint el-mezbure Rükiyye 103. 4 kuruş

Ah (erkek kardeş) Osman 65. 26 kuruş

Uht (kız kardeş) Ayşe 32. 32 kuruş

Pul: Yiğirmi paradır 

Rüsum-i maktua 

Tamga-yı Devlet-i Aliye-i Osmaniye

Mühür: 

Açıklamalar:

1- Asıl metnin içindeki parantez içleri tarafımızdan yapılan sadeleştirmelerdir. Diğer bölümler olduğu gibi o günün ibaresidir.

2- 1894 yılında Gargarada bir koca ölüyor ve geride kalan üç kızı, karısı ve bir erkek ve bir kız kardeşi arasında bıraktığı mallar taksim ediliyor.

3- İslami usullere göre tertip edilen taksimdeki mallar ve bölüşülmüş halleri tablo halinde çıkarılmıştır.

4- Pulun üzerinde ki ve mührün üzerindeki yazılar aynen verilmiştir.

5- O tarihteki bir Gargara evinde nelerin bulunduğu, nelerin üretildiği ve geçim şartlarını ele vermesi bakımından son derece önemli olan bu tarihi belge “Dünden Bugüne Güneyyurt/ Gargara” kitabına da konmuştur.

6- 120 yıl önceki Gargarada yapılan bu resmi mühürlü miras taksiminde geçen ailenin gördüğünüz gibi tüm isimleri yazılıdır. Şimdi bize düşen bu ailenin yaşayan Güneyyurtlulardan kimlerin dedesi ve ninesi olduğunu bulmaktır.

7- Belgenin fotoğrafı da bu haberimizde yayınlanmıştır aslı tarafımızda mahfuzdur.

8- Araştırılacak kişileri bir de burada tekrarlayalım:

A- Ömer oğlu Molla Mehmet 

B- Hüseyin kızı Fadime ki Molla Mehmet’in karısıdır.

C- Kızları Zeynep, Fatma ve Rukiye

D- Ömer oğlu Molla Mehmet’in erkek kardeşi Osman Efendi ve kız kardeşi Ayşe