Filistin dansı dünyayı sardı; Ölüme karşı dans edenleri yenemezsiniz!

Filistinli bir genç işgalci İsrail askerlerine direnirken, Filistinlilerin geleneksel dansı 'Dabka'yı sergilemişti. Farklı ülkelerden İsrail'in katliamına karşı çıkanlar, bu dansı yaparak Filistinlilere desteklerini gösteriyor. Tiktokta viral olan dans şimdi milyonlarca kişi tarafından yapılıyor.

Dabke, Levant olarak bilinen Doğu Akdeniz bölgesindeki Arap nüfusu arasında yaygın olan geleneksel halk oyunudur. Lübnan ve Filistin'in ulusal halk oyunu olmasının yanında, Irak, Ürdün, Mısır, Türkiye ve Suriye'de de özellikle düğün veya kutlamalarda oynanan yaygın bir halk oyunudur. Kelime anlamı olarak dabke, birlikte ayağı yere sertçe vurma olarak ifade edilir. Sadece kadınlar ya da erkekler oynayabildiği gibi, kadın-erkek karışık olarak da bu oyunu oynayabilir.

Ortaya Çıkışı ve Oynanışı

Dabke'nin ortaya çıkışına ilişkin en muteber görüş, Levant'ta yani Doğu Akdeniz'de özellikle çatı yapım tekniklerinin gereği olarak yardımlaşmaya duyulan ihtiyaçtan kaynaklandığıdır. Bu anlamda bir işin yapılması ve yardımlaşmaya ilişkin ortaya çıktığı söylenmektedir. Dabke ve onun ritimli müziği sayesinde işlerin hem birlikte hem de eğlenceli geçmesine yaradığı öne sürülmüşür.

Bir sıra halinde dizilmiş kişilerin oynadığı bir dans türü olan dabkede, halaydaki halay başına benzer bir lider bulunur. Lider, değişmeli olarak diğer dansçılardan biri olurken lider olan oyuncu da yüzünü seyircilere dönerken aynı zamanda sıra boyundaki tüm dansçıları da görebileceği bir konum alır. Başının üzerinde burulmuş bir mendil ya da tesbih döndürerek dansın ritmini yönetir. Lider ayağını sertçe yere vururken aynı zamanda dik durmalıdır.

Dabke Dansı Çeşitleri

6 çeşit dabke türü bulunmaktadır:

el-Şamaliyya (الشمالية):

En yaygın ve ünlü olan dabke türüdür. Yarım daire şeklinde toplanan grupla oynanır. Lider lawweeh ayak hareketleri ile grubu yönetir ve grubun uyum içinde bir ritme uygun dans etmesini sağlar. Özellikle düğün, sünnet ve ulusal kutlamalarda oynanmasıyla ulusal bir sembol haline gelmiştir.

el-Şaraviyya (الشعراوية):

Güçlü ve sert ayak vuruşlarıyla sembolleşen, erkeklere özgü bir türdür.

el-Karaadiyya (الكرادية):

Lidersiz oynanan bir türdür. Yavaş hareketlerden oluşması ve flüt benzeri bir çalgı çalan azif (عازف) adındaki oyuncunun çember haline gelmiş topluluğun ortasında oyunu yönetmesiyle dikkat çeker.

el-Farah (الفره):

Dabke çeşitleri arasında en hızlı olanıdır ve ustalık gerektirir.

el-Gazal (الغزل):

Özellikle sağ ayakla yapılan 3 güçlü ve sert ayak vuruşuyla simgeleşmiş, zor ve yorucu bir oyun türüdür.

el-Sahja (السحجة):

Filistin'de yaygın olan ve Nakba Günü ile özdeşleştirilen bir oyundur. Hem tarihi olayları hatırlatır hem de birlik bilincini güçlendirir.

Müzik Aletleri

Dabke için en çok kullanılan müzik aletleri:

• Def (دف): Geniş haldeki tefe benzeyen İran kökenli vurmalı bir çalgı.
• Darbuka: Ortadoğu'da ve Türkiye'de yaygın bir vurmalı çalgı. Def ile birlikte ritmin hızlanmasını ve yavaşlamasını sağlayan ana unsurlardır.
• Micviz (مجوز‎): Suriye'de ve Dürzi bölgelerinde yaygın olan yerel çalgı.
• Argul (أرغول ya da يرغول): Antik Mısır uygarlığında da rastlanan Mısır kökenli üflemeli bir çalgı. Türkçede de Çifte, Argun, Argul, Kargın ya da Zambır gibi çeşitli adlara sahiptir.

Dabke dansı, 20. yüzyılda özellikle Lübnanlı yapımcılar ve önemli Arap şarkıcılar sayesinde gittikçe yaygınlaşmıştır. Bu dans, özellikle Lübnan ve Filistin'de ulusal bir sembol haline gelmiştir.