Karaman Kazımkarabekir İlçesi

Kazımkarabekir ilçesi; Konya- Karaman karayolu üzerinde, Karaman iline 23 km mesafede tarihi oldukça eski bir yerleşim yeridir.

İlçenin denizden yüksekliği 1030 metredir. İlçenin güneybatısında yer alan Hacıbaba Dağı ( Bosala Dağı ) 2481 metre yüksekliğindeki zirvesiyle İç Anadolu Bölgesi’nin Konya Bölümünde en yüksek noktadır. Bu dağın kuzey eteklerinde kurulmuştur. İlçenin sınırları içerisinde yer alan ve kuzeybatı - güneydoğu istikametinde uzanan Hacıbaba Dağı, Orta Toroslarla İç Anadolu Platosunun birbirine bağlandığı geniş bölgede olup, Orta Torosların İç Anadolu’ya doğru bir uzantısını teşkil eder.

İlçe merkezinde sekiz mahalle mevcut olup, mahallelerin isimleri: Boyacı, Eminettin, Oba, Pazar, Timsal, Selçuklu, Emsal-Hayat ve Subaşıdır. İlçeye bağlı 6 köyü olup, nüfus genellikle ilçe merkezinde toplanmıştır. İlçeye bağlı olan köyleri; Batıda Özyurt, Akarköy, Kızılkuyu, kuzeybatısında Sinci, Doğusunda Mecidiye ve Karalgazi’dir.

İlk adı Gaferiyat olan İlçemiz 1071 yılından sonra bir Anadolu Selçuklu Kenti olmuştur. Beylikler döneminde kaza merkezi olduğu 1260 tarihli mühründen anlaşılmaktadır. Cumhuriyet devrinde ise bucak merkezi olan ilçemiz, 21 Haziran 1989 tarihinde 3578 sayılı kanun ile ilçe olmuştur.

Ekonomisi ticarete, tarım ve hayvancılığa bağlıdır. Bu önemi Konya-Karaman yolu üzerinde ve Akdeniz’e giden yoların üzerinde olmasından kaynaklanmaktadır. Selçuklu, Karamanoğulları ve daha sonraki dönemlerde de Gaferyad'ın önemli bir yerleşme yeri olduğu görülmektedir. Çünkü Konya'yı Karaman'a Mut ve İçel'e bağlayan tarihi kervan yolu üzerinde önemli bir menzil noktası idi. Bunu günümüze ulaşmayan han, Büyük Cami ve diğer yapılardan anlayabilmekteyiz.

İlçemiz şimdiki adını İstiklal Harbimizin Şark Cephesi Komutanı Korgeneral (Ferik) Kazımkarabekir Paşa’nın aslen buralı olması dolayısıyla almıştır. Selçuklular, beylikler ve Osmanlı devrinde “GAFFİRİYET”, “GEFR-İYAD” anılan İlçeye Cumhuriyet döneminden önce “GAFFERİYAT” denilmiş, 1956 yılında KAZIMKARABEKİR adı verilmiştir. Buraya öteden beri “KASABA” da denile gelmiştir.

1979 yılında şehrin imar plânı yaptırılmış ve başta Çarşıdibi mevkii merkez olmak üzere modern yapılarla donatılmaya başlanmıştır. İlçede dikkati çeken en önemli unsur tüm yapıların, duvarların kasaba taşı adı verilen tabakalar halindeki bir çeşit yassı kalker'den yapılmış olmasıdır. Aynı cins taştan yapılan bu düzenleme kasabaya ayrı bir görünüm ve güzellik katmaktadır.

Karaman çevresinde özellikle Kâzım Karabekir'de taş ocaklarından elde edilen taşa halk arasında "Kasaba taşı" veya "saytaşı" olarak adlandırılmaktadır. Taşın elde edildiği yörede üçüncü zamanda hızlı ve yavaş aşınma, tortulanmalar sonucu oluşan neojen kalker tabakalarının geniş bir alana yayılmış olmasından dolayı kasaba taşı bol miktarda elde edilmiştir. Kasaba taşı Kâzım Karabekir, Mecidiye, İlistra, Yazılı ve Kürtderesi köylerinden çıkarılmaktadır.

Ocaklardan çıkartılan kasaba taşı Kâzım Karabekir'in hemen hemen tüm sivil mimarisinde kullanılmıştır. Mimaride kullanılan en eski örneği Gaferyad Büyük Camii'dir. Monografi de incelediğimiz tüm dini ve sivil yapılarda kasaba taşı bulunmaktadır.

Taş ocaklarında ustalar tarafından taş ocağının yüzeyindeki toprak temizlendikten sonra alta doğru taşın sökümü yapılmaktadır. Gaferyad'ta hâlâ çalışan 50-60 taş ocağı bulunmaktadır. Bu ocaklardan taş genelde kış aylarında çıkartılmakta ve 300-400 kişiye iş imkânı sağlamaktadır.